Wybór odpowiedniej automatycznej skrzyni biegów to decyzja, która ma duży wpływ na komfort i styl jazdy. Na rynku dostępnych jest wiele typów automatycznych skrzyń, a każda z nich charakteryzuje się innymi zaletami i zastosowaniem. Od klasycznych skrzyń hydraulicznych, przez dwusprzęgłowe, po nowoczesne konstrukcje bezstopniowe – każdy z tych mechanizmów oferuje inne doświadczenia i właściwości. Warto więc poznać różnice między nimi, aby wybrać taką, która najlepiej odpowiada naszym oczekiwaniom oraz stylowi jazdy.

Rodzaje automatycznych skrzyń biegów

Automatyczne skrzynie biegów są nieodłącznym elementem współczesnych samochodów, szczególnie tych klasy premium oraz modeli miejskich, gdzie komfort jazdy i łatwość obsługi stanowią priorytet. Na rynku istnieje kilka różnych typów automatycznych przekładni, z których każda posiada unikalną konstrukcję, zasady działania oraz charakterystykę, która wpływa na ogólne osiągi pojazdu i sposób jego prowadzenia. Poniżej przedstawiliśmy szczegółową charakterystykę najpopularniejszych rodzajów automatycznych skrzyń biegów:

Klasyczna automatyczna skrzynia biegów (hydrauliczna)

Klasyczna automatyczna skrzynia biegów, znana również jako skrzynia hydrauliczna lub skrzynia z konwerterem momentu obrotowego, to jedna z najstarszych i najczęściej stosowanych konstrukcji. Wykorzystuje system przekładni planetarnych oraz hydrauliczne sprzęgło (konwerter momentu obrotowego) zamiast klasycznego sprzęgła mechanicznego.

Skrzynia ta działa na zasadzie zmiany biegów za pomocą układu hydraulicznego. Głównym elementem jest konwerter momentu obrotowego, który przenosi siłę silnika na koła, jednocześnie tłumiąc drgania i zapewniając płynne przejścia między biegami. Przekładnie planetarne, odpowiedzialne za zmiany biegów, są kontrolowane przez układ hydrauliczny sterowany elektronicznie.

Zalety:

Płynność jazdy - dzięki konwerterowi momentu obrotowego, zmiana biegów jest niemal niezauważalna, co zapewnia bardzo wysoki komfort jazdy.

Trwałość - jest to konstrukcja sprawdzona i wytrzymała, zdolna do pracy przy wysokich obciążeniach.

Łatwość obsługi - operowanie automatycznymi skrzyniami biegów tego typu jest idealne dla kierowców szukających maksymalnego komfortu i minimalnej ingerencji w proces zmiany biegów.

Wady:

Wyższe zużycie paliwa - skrzynie te często cechują się większymi stratami energii, co wpływa na wyższe spalanie w porównaniu z nowszymi konstrukcjami.

Mniejsza dynamika - chociaż komfort jazdy z hydrauliczną automatyczną skrzynią biegów jest wysoki, nie oferuje tak szybkich zmian biegów jak np. skrzynie dwusprzęgłowe.

Skrzynia dwusprzęgłowa

Skrzynie dwusprzęgłowe (takie jak automatyczna skrzynia dwusprzęgłowa DSG - Direct Shift Gearbox) stosowane przez koncern Volkswagen, są bardziej zaawansowane technologicznie i oferują znacznie szybsze zmiany biegów. W tej konstrukcji zastosowano dwa sprzęgła – jedno odpowiada za biegi parzyste, a drugie za nieparzyste. Dzięki temu możliwe jest niemal natychmiastowe przełączanie między nimi.

W skrzyni dwusprzęgłowej jeden zestaw biegów jest zawsze gotowy do włączenia, podczas gdy drugi jest w użyciu. Kiedy potrzebna jest zmiana biegu, skrzynia przełącza się z jednego sprzęgła na drugie, co pozwala na błyskawiczne przełączenie bez przerywania przenoszenia momentu obrotowego.

Zalety automatycznych skrzyń biegów dwusprzęgłowych:

Ekstremalnie szybkie zmiany biegów - skrzynia dwusprzęgłowa może zmieniać biegi w milisekundach, co wpływa na bardzo dynamiczną jazdę.

Efektywność paliwowa - dzięki szybkiej i precyzyjnej zmianie biegów, skrzynie te cechują się niższym zużyciem paliwa niż tradycyjne typy skrzyni automatycznej.

Wydajność - doskonała dla sportowych i wyczynowych samochodów, gdzie liczy się maksymalna efektywność przenoszenia mocy na koła.

Wady:

Kompleksowa konstrukcja - skrzynie DCT są bardziej skomplikowane i droższe w naprawie oraz serwisowaniu.

Niższa trwałość - w porównaniu do klasycznych skrzyń hydraulicznych, skrzynie dwusprzęgłowe mogą być mniej trwałe, szczególnie przy intensywnej eksploatacji.

Skrzynia bezstopniowa (CVT – Continuously Variable Transmission)

Skrzynia CVT jest zupełnie innym typem przekładni automatycznej, który nie posiada tradycyjnych biegów. Zamiast tego, stosuje się system kół pasowych i pasa klinowego, co pozwala na płynne i bezstopniowe zmiany przełożeń.

CVT działa poprzez nieustanne dostosowywanie średnicy kół pasowych, na których opiera się pas klinowy. Zmiany przełożenia są płynne i bezstopniowe, co oznacza, że nie ma wyraźnych momentów zmiany biegu. Silnik może pracować w najbardziej efektywnym zakresie obrotów, co zwiększa ekonomiczność jazdy.

Zalety:

Płynna jazda - skrzynie bezstopniowe zapewniają precyzyjne ruchy zmiany biegów i wyjątkowo płynną jazdę.

Efektywność - CVT potrafi utrzymać silnik w optymalnym zakresie obrotów, co wpływa na oszczędność paliwa.

Niska masa - konstrukcja skrzyni CVT jest prostsza i lżejsza niż tradycyjne automaty, co obniża masę pojazdu.

Wady:

Brak dynamiki - pomimo płynności pracy, skrzynie CVT często nie zapewniają tak dynamicznego przyspieszenia jak inne typy automatycznych skrzyń.

Hałas przy wysokich obrotach - w niektórych konstrukcjach CVT można zaobserwować nadmierny hałas, szczególnie przy większych obciążeniach silnika.

Mniejsza trwałość przy dużych obciążeniach - CVT są mniej odporne na przeciążenia, dlatego częściej spotykane są w mniejszych, miejskich autach.

Skrzynia automatyczna z trybem manualnym (Tiptronic, Steptronic)

Skrzynie automatyczne z trybem manualnym to hybryda, która łączy komfort automatycznej przekładni z możliwością ręcznej zmiany biegów. System ten jest popularny w modelach sportowych oraz wyższej klasy, gdzie kierowca ma możliwość manualnego wyboru biegów, ale bez konieczności używania sprzęgła.

Podstawą działania tych skrzyń jest klasyczna skrzynia automatyczna, jednak dodatkowo kierowca ma możliwość na manualne przełączanie biegów za pomocą dźwigni lub łopatek przy kierownicy. W niektórych modelach skrzynie te działają w oparciu o mechanizm dwusprzęgłowy lub klasyczny automat z konwerterem momentu obrotowego.

Zalety:

Elastyczność - kierowca ma pełną kontrolę nad zmianą biegów w trybie manualnym, co jest szczególnie przydatne w warunkach wymagających precyzji, jak np. jazda w górach.

Wszechstronność - automatyczne przełączanie biegów zapewnia komfort w codziennym użytkowaniu, a tryb manualny daje więcej frajdy z jazdy w specyficznych warunkach.

Wady:

Większa złożoność - dodanie trybu manualnego zwiększa złożoność skrzyni, co może wpływać na koszty serwisu i ewentualne naprawy.

Nie zawsze pełna kontrola - w niektórych przypadkach skrzynia w trybie manualnym może automatycznie zmieniać biegi, nawet gdy kierowca chciałby tego uniknąć, co ogranicza pełną kontrolę.

Podsumowując, aby wybrać automatyczną skrzynię biegów, należy wziąć pod uwagę indywidualne potrzeby użytkownika i charakterystykę pojazdu. Każdy z wymienionych rodzajów skrzyń ma swoje unikalne cechy, które wpływają na komfort jazdy, wydajność paliwową, a także na dynamikę prowadzenia pojazdu.